Rằm tháng Bảy, hay còn gọi là lễ Vu Lan báo hiếu và cũng là ngày xá tội vong nhân, là một trong những dịp lễ quan trọng trong văn hóa Việt Nam. Vào ngày này, các gia đình thường tổ chức cúng bái để tưởng nhớ đến tổ tiên và cầu siêu cho các linh hồn đã khuất. Một trong những phong tục phổ biến trong lễ này là đốt vàng mã, với niềm tin rằng các vật phẩm được đốt sẽ gửi đến cho người thân đã qua đời ở thế giới bên kia.
Phố cổ Hà Nội, với những con ngõ nhỏ và các ngôi nhà cổ kính, vào dịp Rằm tháng Bảy thường trở nên đặc biệt sôi động. Khắp nơi, người dân bày biện mâm cúng, với hương khói lan tỏa và lửa đốt vàng mã sáng rực. Cảnh tượng này không chỉ thể hiện nét đẹp truyền thống, mà còn phản ánh sự gắn kết gia đình và lòng biết ơn đối với tổ tiên.
Tuy nhiên, việc đốt vàng mã cũng đã gây ra nhiều tranh cãi về tác động đến môi trường và an toàn cháy nổ trong khu vực đông dân cư như phố cổ. Dù vậy, với nhiều người dân Hà Nội, phong tục này vẫn mang giá trị tinh thần sâu sắc và là một phần không thể thiếu trong các nghi lễ truyền thống của họ.
Vỉa hè, lòng đường được người dân phố cổ Hà Thành tận dụng làm nơi sắp mâm, bày lễ, đốt vàng mã khiến con phố đỏ lửa, nghi ngút khói trong ngày cùng Rằm tháng 7.
Ghi nhận của PV sáng 18/8 (Rằm tháng 7 Âm lịch), trên các con phố cổ như Hàng Ngang, Hàng Đào, Hàng Buồm, Hàng Bông… những nơi chật hẹp khu đất phố cổ, người dân sinh sống tại đây sắp mâm lễ cúng cô hồn, đốt vàng mã ngay tại vỉa hè, lòng đường khiến khói nghi ngút.
Nhà phố cổ nhỏ, không có chỗ nên nhiều gia đình phải bày mâm, sắp lễ ngay tại vỉa hè trước cửa nhà, trên vỉa hè, thậm chí ngay dưới cả lòng đường.
Dân gian quan niệm tháng 7 âm lịch là tháng “phá ngục”, trong đó, ngày Rằm tháng 7 là ngày “xá tội vong nhân” cầu siêu cho những vong hồn lang thang, không nơi nương tựa, việc đốt vàng mã trong ngày “xá tội vong nhân” sẽ xua điều xấu, đón điều tốt về với gia chủ.
“Những năm trước nhà tôi đều hóa vàng ở nhà và trên chùa trong ngày Rằm tháng 7, nhưng năm nay nhà tôi chỉ hóa vàng ở nhà sau khi cúng thôi, tôi mong muốn cầu cho gia đình mạnh khỏe, các con các cháu làm ăn được”, bà Huyền, phố Hàng Đường chia sẻ.
Người dân mang vàng mã ra vỉa hè phố Hàng Gà để hóa.
Việc đốt vàng mã thường bắt đầu từ những ngày đầu tháng đến ngày Rằm.
Dù nhiều hộ gia đình dùng lò tôn nhưng vẫn gây ra khói mù mịt.
“Tôi nghĩ việc đốt vàng mã chỉ nên mang tính chất tượng trưng, không sa đà vào mê tín gây lãng phí và ảnh hưởng đến môi trường sống”, một người dân sống tại khu phố cổ cho biết.
Đốt vàng mã ngay trên phố gây nguy cơ cháy nổ, họa hoạn rất cao, nhất là gần những đồ vật, dụng cụ dễ bắt lửa.
Người dân hóa vàng ngay dưới lòng đường phố Hàng Chiếu.
Sau khi đốt, nhiều người thường vẩy nước hoặc dùng gậy, que để cho lửa cháy nhanh, đỡ khói bụi.
Phố Hàng Bông rực lửa, nghi ngút khói.
Rằm tháng bảy là ngày Xá tội vong nhân, cũng là lễ Vu lan báo hiếu cha mẹ, là dịp để bày tỏ lòng thành với những người đã khuất.